GİRİŞ

28 Temmuz 2020 tarihli ve 31199 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 7251 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, yargı süreçlerini kolaylaştıracak bir çok yeniliği getirmektedir. 2. Yargı Reformu Paketi; Hukuk Muhakemeleri Kanunu, İcra ve İflas Kanunu, İdari Yargılama Usulü Kanunu, Kadastro Kanunu, Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun (“5235 sayılı Kanun”), Türk Ticaret Kanunu, Sigortacılık Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Sınai Mülkiyet Kanunu’nda genel olarak yargılama hukukunu ilgilendiren değişiklikleri konu edinmektedir.

 

7251 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun[1] (“7251 Sayılı Kanun”), 28 Temmuz 2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

 

I. HUKUKİ DÜZENLEMER

I.1. E-Duruşma uygulamasının mevzuat altyapısı güçlendirildi.

Daha önce tarafların rızasıyla uygulanan e-duruşma artık taraflardan birinin talebi ve hâkimin kararıyla gerçekleştirilebilecektir. Düzenleme ile tanık, bilirkişi veya uzman kişilerin ses ve görüntü nakli yoluyla bulundukları yerden dinlenebilmesinin de önü açılmıştır.

I.2. Yargılamaların tebligattan kaynaklı uzaması ortadan kaldırıldı.

Sözlü yargılama ve hüküm duruşması için zorunlu olan tebligat, tahkikat aşamasına çekilerek yargılamaların uzamasının önlenmesi amaçlanmıştır.

I.3. Ticaret Mahkemelerinde yargılama hızlandırılıyor.

Yapılan düzenleme ile ticari davalarda uygulanan basit yargılama usulüne ilişkin parasal sınır, 100.000.-TL’den 500.000.-TL’ye çıkarılmış, ticari davaların daha hızlı sonuçlanması amaçlanmıştır. Yine, ticaret mahkemelerinde tek hâkimle görülebilen dava ve işlerin parasal sınırı, 300.000.-TL’den 500.000.-TL’ye çıkarılmıştır.

I.4. Tüketici davalarında arabulucuya başvuru, dava şartı olarak zorunlu hale getirildi.

Tüketici Mahkemelerinin iş yükü gözetilerek; uyuşmazlıkların daha kısa sürede sonuçlanabilmesi için arabulucuya başvuru, dava şartı olarak zorunlu hale getirilmiştir (kanunda hükmünde belirtilen davalar hariç olmak üzere).

[1] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/07/20200728-14.htm

I.5. Mahkemelerin uzmanlaşması hedefleniyor.

Yapılan düzenleme ile Yargı Reformu Strateji Belgesi (“YRS”) kapsamındaki hedeflerden biri olan “vatandaşların en doğru karara makul sürede ulaşması” kavramını gerçekleştirmek için il merkezlerindeki büyük ilçelerde ticaret veya fikri sınai haklar hukuk ve ceza mahkemeleri kurulmasının önü açılmıştır.

I.6. Kadastro Mahkemelerinin kararlarıyla ilgili kanun yolu genişletiliyor.

Mülkiyetin ilk elden belirlendiği kadastro mahkemelerine ait kararlar, miktar ve değerine bakılmaksızın istinaf ve temyiz kanun yolu incelemesine tabi tutulmasının önü açıldı.

I.7. Delil avansının peşin olarak yatırılması zorunluluğu kaldırıldı.

Delil avansının peşin yatırılması uygulaması değiştirildi. Delil avansı dava sürecinde, ne zaman gerekiyorsa o zaman yatırılacak.

I.8. Hukuk yargılamalarında hâkim gerekirse gizlilik kararı verebilecek.

Hâkimler hukuk yargılamalarında gizlilik kararı alabilecek. Böylece yargılama sırasında kişilerin özel hayatı ve ticari sırlarına ilişkin bilgilerin özel koruma altına alınması sağlanacak.

I.9. İddia veya savunmanın genişletilmesi kurumu daha adil hale getirildi.

Ön inceleme duruşmasına mazeretsiz gelmeyen tarafın rızası hilafına iddia veya savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi usulü kaldırıldı.

I.10. Ön inceleme kurumu yeniden ele alınarak yargısal işleyiş hızlandırıldı.

Düzenleme ile tarafların davaya konu delil ve belgeleri ön inceleme duruşmasından önce mahkemeye sunmaları zorunluluğu getirildi. Adeta davanın yol haritasının belirlendiği ön inceleme duruşmasının daha etkin bir şekilde yapılması sağlanacak. Böylece tahkikat aşamasına daha erken geçilebilecek ve yargılama süreci kısalacak.

 I.11. İdari yargılama usulünde; idari yargılamada Hukuk Muhakemesi Kanunu’nun uygulanacağı durumlara “dava dosyasının taraflar ve ilgililerce incelenmesi” de eklenmiştir.

I.12. Kadastro alanında, Kadastro Mahkemesinin veya otuz günlük askı ilan süresinden sonra, kadastro öncesi nedene dayalı olarak açılan davalarda genel mahkemelerin verdiği kararlar ile orman kadastrosuna ilişkin davalarda, bu mahkemelerce verilen kararlara karşı davalarda istinaf ve temyiz yolu açılmıştır.

I.13. Sigorta Hukuku açısından, Sigorta Tahkim Komisyonunda görülen uyuşmazlıklarda verilecek kararın Komisyonun bulunduğu yerdeki görevli mahkemece saklanması yerine Komisyonca saklanması düzenlenmiştir.  Ayrıca, sigortacıdan ve hesaptan tazminat alacağı taleplerinde, talep ve ödeme alma şartları detaylandırılmış, tazminat alacaklarının devri engellenmiştir.

I.14. Sınai Mülkiyet Kanunu açısından; yetkili mahkeme düzenlenmeleri kaldırılmış, yetki konusunun çözümü genel yargılama kanunlarına bırakılmıştır.

 

SONUÇ

  1. yargı paketinin uygulamada tartışmalı olan bazı yargılama hukuku problemlerinin çözümüne önemli katkılar sağladığı görülmektedir. Yeni paket ile yargılamalarının daha etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi, makul sürede sonuçlandırılması ve yargısal işleyişin hızlandırılması amaçlanmış, yargılamaların etkinliğinin artırılması yönünde adımlar atılmıştır.

 

– Bu doküman Türkiye’de hukuk alanındaki gelişmeleri paylaşmak amacıyla hazırlanmıştır. Hukuki bir görüş, tavsiye veya yönlendirme olarak değerlendirilmemelidir. Özel sorular bakımından hukuki danışman görüşü alınmalıdır.

– © 2020 Ülken Hukuk Bürosu

PDF